Dwa oblicza kawy

Trochę historii o kawie

Owoce kawowca wykorzystywane były w Etiopii już w I tysiącleciu p.n.e. Spożywano je gotowane z dodatkiem soli i masła, ale jeszcze nie uprawiano, zbierano je ze stanowisk naturalnych.
W XIII lub XIV w. przywiezione zostały przez kupców arabskich do Jemenu, skąd do dziś dostarczana jest najdroższa kawa. Prawdopodobnie tam opracowano metodę preparowania nasion przez prażenie i wytwarzania z nich napoju, który Beduini rozpowszechnili w całej Arabii.

Do naszego kraju kawa dotarła pod koniec XVII wieku z południa, za sprawą panujących na Mołdawią, Turków. Jej amatorami byli: Jan III Sobieski i Bohdan Chmielnicki, powszechnie jednak, nowy napój uznawano za niesmaczny, a nawet szkodliwy. Potępiali go m.in. Jan Andrzej Morsztyn i Wacław Potocki. Kawa zyskała większą popularność dopiero na przełomie XVII i XVIII w. Najpierw moda na jej picie opanowała Gdańsk, gdzie powstały pierwsze kawiarnie, zwane „kafehauzami”.

Właściwości kawy:

• Kofeina zawarta w ziarnach kawy jest alkaloidem purynowym. Ma on wielokierunkowy mechanizm działania – oprócz działania pobudzającego, wpływa na serce, ma również działanie moczopędne.
  Interakcje kofeiny z lekami mogą powodować zaburzenia ich wchłaniania, osłabienie lub nasilenie ich działania ( np. zwiększenie ich toksyczności).
• Kofeina jest metabolizowana
  w wątrobie przez izoenzymy 1A2 cytochromu P450. Jest przeciwwskazana przy spożywaniu leków, które są metabolizowane przez ten sam izoenzym wątrobowy.
• Kawa może modyfikować działanie wielu leków. Niektóre z nich (np. chinolony) w wyniku interakcji znacznie podnoszą stężenie kofeiny we krwi, co może objawiać się nerwowością i bezsennością.
• Kawa może nasilać działanie antybiotyków.
• Zawarte w kawie garbniki mogą z kolei osłabiać działanie niektórych neuroleptyków.
  Kawa jest często odradzana kobietom zażywającym doustne środki antykoncepcyjne, gdyż już po małej dawce kofeiny, może u niektórych osób wystąpić nerwowość bądź roztrzęsienie.

Groźnym może okazać się stosowanie takich leków, jak: aminofenazon ( lek przeciwbólowy i przeciwzapalny), kwas acetylosalicylowy czy teofilina (stosowana w astmie), gdyż w połączeniu z kofeiną dochodzi do nasilenia działania tych substancji oraz zwiększenia ich toksyczności. U chorych z astmą oskrzelową leczonych teofiliną, wypicie już dwóch filiżanek kawy dziennie może spowodować wystąpienie bólów głowy, niepokoju, zaburzeń snu czy nawet kołatania serca. Dzieje się tak dlatego, ponieważ kofeina hamuje metabolizm tego leku w wątrobie, przez co jego stężenie w organizmie wzrasta powyżej stężenia terapeutycznego we krwi !
Konieczne jest dokładne czytanie składu leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych przed ich zastosowaniem, gdyż często mogą zawierać dodatek kofeiny. Takie leki zażyte w krótkim odstępie czasu od wypicia kawy, mogą doprowadzić do działania synergicznego- nasilenia działania pobudzającego na ośrodkowy układ nerwowy.

Wniosek

Faktem jest, że kawa ma korzystny wpływ na nasz organizm ( potwierdzone badaniami działanie antyoksydacyjne, zmniejszające ryzyko cukrzycy, choroby Alzheimera, Parkinsona, czy dostarczanie sporej dawki witaminy PP )– warto jednak pić ją ostrożnie, szczególnie właśnie w połączeniu z niektórymi lekami. Aby uniknąć interakcji pomiędzy medykamentem a kofeiną, zaleca się przyjęcie leku po 3-4 godzinach od wypicia filiżanki kawy. W razie wątpliwości skonsultuj się ze specjalistą albo umów się na konsultację dietetyczną w Ełku. 

Życzę zdrowia!
Urszula Pietraszek-Wojnach